Βασικά χαρακτηριστικά του πολιτισμού των Σουμέριων και οι σημαντικές πόλεις
· Πριν από ενάμιση αιώνα ο πολιτισμός των Σουμερίων ήταν άγνωστος, χαμένος στους μύθους και τους θρύλους της Μεσοποταμίας. Οι ανασκαφές όμως του αρχαιολόγου Ζυλ Οππερτ από το 1852 ως το 1854 και του Ερνεστ ντε Σαρζέκ από το 1877 ως το 1881 ήταν οι πρώτες ενδείξεις ενός πολιτισμού που η αφετηρία του χάνεται στο 5.000 π.Χ. Σήμερα είναι παραδεκτό από όλους τους επιστήμονες ότι ήταν ο πρώτος μεγάλος πολιτισμός που εμφανίστηκε στον κόσμο. Πολυάριθμες φυλετικές ομάδες δημιούργησαν τις πόλεις τους, τους τρόπους ζωής, θρησκείας και τέχνη τους. Οι Σουμέριοι ήταν οι πρώτοι που εγκαταστάθηκαν στη Μεσοποταμία γύρω στην αρχή της 4ης χιλιετηρίδας π.Χ. Τους βρίσκουμε ξαφνικά εγκαταστημένους σε αναπτυγμένες πόλεις, όπου υπήρχε μια αγροτική θρησκεία.
· Έτσι για τους περισσοτέρους αγνοείται η καταγωγή αυτού του λαού. Διακρίνονται κυρίως από τα σημιτικά φύλα, και σύμφωνα με τις ανασκαφές παρουσιάζονται με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Οι Σουμέριοι είναι οι εφευρέτες της σφηνοειδούς γραφής, την οποία οι αρχαιολόγοι έχουν καταφέρει να την διαβάζουν, έτσι με αυτό τον τρόπο μπορεί να καταστεί δυνατή η μελέτη του πολιτισμού αυτού. Γνωρίζουμε επαρκώς την εξωτερική έκφραση κυρίως της θρησκείας τους, μέσα από τα κείμενα που έχουν βρεθεί, μέσα από τα ευρήματα, τους ναούς τους, τα αγάλματα και τα διάφορα κειμήλια που βρέθηκαν στους τάφους τους, και από αυτά τα ευρήματα συμπεραίνουμε ότι οι Σουμέριοι πίστευαν στην μεταθανάτια ζωή, καθώς και με μάτια που παρουσιάζουν μογγολικά χαρακτηριστικά.
Υπήρξαν πόλεις που απέκτησαν πλούτο, δύναμη και λάμψη και κατά καιρούς επιβλήθηκαν πάνω στις άλλες. Π.χ. σπουδαία υπήρξε η Ουρ, γνωστή μας από την Παλαιά Διαθήκη ως πατρίδα του Αβραάμ, στα νότια της περιοχής, κοντά στην αρχαία ακτή του Περσικού Κόλπου. Άλλες σπουδαίες πόλεις στα νότια ήταν η Λάρσα (σήμερα Σεκεχέρ), η Ουρούκ ή Ερέχ (σήμερα Warka), η Εριντού (σήμερα Abu Shahrein), η Λάγκας (σήμερα μαγούλα του Telloh) και η Ούμμα (σήμερα Yokha). Βορειότερα ήταν η Αντάμπ (σήμερα Bismaya), και η ιερή πόλη Νιππούρ (σήμερα Niffer), και ακόμη βορειότερα η Βαβυλώνα, η Κις (σήμερα Oheimir) και η Σιππάρ (σήμερα Abu Habba).
· Έτσι για τους περισσοτέρους αγνοείται η καταγωγή αυτού του λαού. Διακρίνονται κυρίως από τα σημιτικά φύλα, και σύμφωνα με τις ανασκαφές παρουσιάζονται με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Οι Σουμέριοι είναι οι εφευρέτες της σφηνοειδούς γραφής, την οποία οι αρχαιολόγοι έχουν καταφέρει να την διαβάζουν, έτσι με αυτό τον τρόπο μπορεί να καταστεί δυνατή η μελέτη του πολιτισμού αυτού. Γνωρίζουμε επαρκώς την εξωτερική έκφραση κυρίως της θρησκείας τους, μέσα από τα κείμενα που έχουν βρεθεί, μέσα από τα ευρήματα, τους ναούς τους, τα αγάλματα και τα διάφορα κειμήλια που βρέθηκαν στους τάφους τους, και από αυτά τα ευρήματα συμπεραίνουμε ότι οι Σουμέριοι πίστευαν στην μεταθανάτια ζωή, καθώς και με μάτια που παρουσιάζουν μογγολικά χαρακτηριστικά.
Υπήρξαν πόλεις που απέκτησαν πλούτο, δύναμη και λάμψη και κατά καιρούς επιβλήθηκαν πάνω στις άλλες. Π.χ. σπουδαία υπήρξε η Ουρ, γνωστή μας από την Παλαιά Διαθήκη ως πατρίδα του Αβραάμ, στα νότια της περιοχής, κοντά στην αρχαία ακτή του Περσικού Κόλπου. Άλλες σπουδαίες πόλεις στα νότια ήταν η Λάρσα (σήμερα Σεκεχέρ), η Ουρούκ ή Ερέχ (σήμερα Warka), η Εριντού (σήμερα Abu Shahrein), η Λάγκας (σήμερα μαγούλα του Telloh) και η Ούμμα (σήμερα Yokha). Βορειότερα ήταν η Αντάμπ (σήμερα Bismaya), και η ιερή πόλη Νιππούρ (σήμερα Niffer), και ακόμη βορειότερα η Βαβυλώνα, η Κις (σήμερα Oheimir) και η Σιππάρ (σήμερα Abu Habba).